Osteoporoza to choroba charakteryzująca się postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury przestrzennej kości oraz zwiększoną podatnością na złamania. Głównie dotyka kobiety po menopauzie, ale również jest spotykana u mężczyzn. Przez wiele lat osteoporoza nie daje objawów. Często jej pierwszym sygnałem jest złamanie kości podczas niegroźnego z pozoru upadku.
Najmocniejsze kości mamy w wieku 20-25 lat. Ten stan utrzymuje się jeszcze przez ok. 10 lat. Po 30 roku życia następuje utrata masy kostnej i wynosi niecały 1 procent rocznie. Wraz z upływem lat, obniża się aktywność enzymów biorących udział w metabolizmie witaminy D i jej wchłanianie w jelitach. Efektem tego jest obniżenie stężenia wapnia we krwi, co prowadzi do nasilenia procesów niszczenia kości i osteoporozy.
Kobiety, szczególnie te po menopauzie są narażone na złamania kości w okolicach nadgarstka, kręgów kręgosłupa a także kości szyjki udowej. Na złamania narażone są również kręgi, żebra, miednica, kość udowa i promieniowa.
Przyczyny osteoporozy:
- Uwarunkowania genetyczne – dziedziczność;
- Mała aktywność fizyczna – głównie siedzący tryb życia;
- Dieta dostarczająca za małe dawki witaminy D i wapnia;
- Nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, picie dużych ilości kawy;
- Zaburzenia hormonalne;
- Bardzo szczupła budowa ciała;
- Wiek – po 50 roku życia;
- Płeć – częściej chorują kobiety niż mężczyźni;
- Wczesna menopauza
Aby zdiagnozować u siebie osteoporozę należy wykonać badanie zwane densytometria: kobiety ok. 50. roku życia, mężczyźni ok. 60. Densytometr mierzy gęstość (wytrzymałość) kości. Wynik wskazuje, czy jesteśmy zagrożeni osteoporozą, czy proces jest na tyle zaawansowany, że grożą nam złamania.
Dieta a osteoporoza
Bardzo ważnym elementem zapobiegania i leczenia osteoporozy jest dieta bogata przede wszystkim w wapń i witaminę D.
Dziennie należy spożywać 4-5 posiłków dziennie, dbając, by w każdym z nich znalazł się nabiał oraz owoce lub warzywa. Nie można również zapomnieć o pieczywie pełnoziarnistym, kaszach i makaronach. Należy ograniczyć spożycie fast foodów oraz żywności wysoko przetworzonej, mięsa i wędlin ponieważ zawierają dużo fosforu, ten spożywany w znacznych ilościach konkuruje z wapniem, utrudniając jego przyswajanie.
Na czarnej liście są używki: alkohol, mocna kawa i herbata (ponad 3 filiżanki dziennie), napoje gazowane typu cola oraz energy drinki, które zwiększają wydalanie wapnia z moczem.
Każdego dnia potrzebujemy ok. 1000 mg wapnia, czyli tyle, ile zawierają 3 szklanki mleka i 200 g chudego twarogu. Jeżeli nie tolerujemy laktozy, można zastąpić je jogurtem, kefirem lub mlekiem ukwaszonym. Dobrym źródłem wapnia są również: sardynki, warzywa zielone (szpinak, jarmuż, brokuły, natka pietruszki) i strączkowe (soja, fasola). Witaminę D znajdziemy natomiast w: maśle, margarynie, tranie, serach żółtych, żółtku jajek, płatkach zbożowych i pieczywie.
Do każdego posiłku warto również dodawać porcję (filiżankę) owoców lub warzyw, a na podwieczorek chrupać garść migdałów albo orzechów. Mają sporo wapnia i magnezu, który pobudza do działania komórki kościotwórcze, aktywuje witaminę D, usprawnia transport wapnia do i z kości.
„