Porady dla opiekunki – Cukrzyca
Cukrzyca to przewlekła choroba, której przyczyną jest zaburzenie przemiany cukru w organizmie człowieka, powstałe wtedy, gdy trzustka produkuje mniej insuliny. Występuje w dwóch typach: pierwszy dotyczy ludzi młodych, a drugi – osób starszych. Zachorowalność na cukrzycę znacznie wzrosła w ciągu ostatnich 50 lat, równolegle do wzrostu otyłości.
Wyróżniamy 2 typy cukrzycy:
- Cukrzyca 1 typu – zwana także cukrzycą insulinozależną, dotyka głównie osoby młode i w sile wieku, ale także dzieci, zaczyna się zwykle gwałtownie;
- Cukrzyca 2 typu – zwana również cukrzycą insulinoniezależną, atakuje najczęściej osoby w starszym wieku. Za główną jej przyczynę uznaje się niezdrowy, siedzący tryb życia, czy otyłość. Może być również dziedziczna.
U zdrowej osoby trzustka (organ ulokowany za żołądkiem) uwalnia insulinę, aby pomóc organizmowi magazynować oraz wykorzystywać cukier ze spożywanych pokarmów. U osoby chorującej na cukrzycę typu 2, trzustka nie wytwarza dostatecznej ilości insuliny lub organizm nie jest w stanie efektywnie wykorzystać insuliny. Nazywa się to insulinoopornością. Gdy nie ma wystarczającej ilości insuliny lub insulina nie jest właściwie wykorzystywana, glukoza (cukier) nie może przedostać się do komórek organizmu. Gdy glukoza gromadzi się we krwi, zamiast przenosić się do komórek, komórki te nie są w stanie prawidłowo funkcjonować.
Objawy cukrzycy typu 2 rozwijają się stopniowo. Głównie są to:
- wzmożona i trudna do opanowania senność w ciągu dnia;
- nadmierne pragnienie i uczucie suchości w ustach;
- oddawanie dużej ilości moczu;
- ogólne osłabienie;
- infekcje układu moczowo-płciowego;
- nieuzasadnione chudnięcie;
- zaburzenia wzroku;
- trudności z gojeniem się ran.
Leczenie cukrzycy typu 2 rozpoczyna się od zredukowania wagi ciała, stosowania diety i przyjmowania doustnych leków (tabletek) obniżających poziom glukozy.
Opiekunka powinna dbać o higienę osoby chorej na cukrzycę. Bardzo ważna jest codzienna kontrola stóp, choremu nie wolno chodzić boso, powinien używać odpowiedniego obuwia – przewiewnego, miękkiego, niezbyt dopasowanego, nosić bawełniane lub wełniane skarpetki, unikać zranień.
Cukrzyk w podeszłym wieku powinien stosować się do rad i zaleceń lekarza. Opiekunka powinna pilnować by chory zażywał leki o określonych porach. Może również regularnie mierzyć mu poziom cukru we krwi, kontrolować jego wagę a także ciśnienie.
Istotnym elementem leczenia cukrzycy jest dieta osoby starszej. Powinna być skonsultowana z diabetologiem i dopasowana do dziennych dawek leków przeciwcukrzycowych.
Dieta cukrzycowa uwzględnia 5-6 posiłków w ciągu dnia. Należy jeść regularnie, częściej, a mniej obficie, co zapobiega wahaniom poziomu cukru. Z diety należy całkowicie wykluczyć cukry proste: cukier, miód, słodycze, ciasta, a spożywać węglowodany złożone. Wśród pokarmów będących źródłem węglowodanów należy wybierać produkty zbożowe z pełnego przemiału, np. pieczywo razowe i pełnoziarniste zamiast białego, nierozgotowane kasze gruboziarniste, makaron gotowany al dente (na półtwardo), a także warzywa. Opiekunka musi pilnować by jej podopieczny pił odpowiednią ilość płynów w ciągu dnia – minimum 1 litr – wody mineralnej i niesłodzonych herbat ziołowych. Chory powinien unikać potraw smażonych, preferując gotowanie i duszenie. Niewskazane są również alkohol oraz sól.
Opiekunka powinna również zachęcać podopiecznego do aktywności fizycznej – pod warunkiem, że zdrowie seniora na to pozwala. U osoby aktywnej fizycznie łatwiej jest wyrównać cukrzycę. Wysiłek fizyczny ma także pozytywny wpływ na samopoczucie i zdrowie.
Cukrzyca jest chorobą nieuleczalną i przewlekłą, dlatego chory i rodzina wymagają edukacji oraz wsparcia emocjonalnego. Istotne jest aby senior ściśle współpracował z lekarzem, pilnował diety, zażywał umiarkowanej aktywności fizycznej co pozwoli zachować mu aktywność na długie lata.
„