Odleżyny – problem, z jakim spotykają się osoby unieruchomione, które z powodu choroby skazane są spędzać wiele czasu w łóżku. U osób starszych odleżyny są dużym i często występującym problemem, któremu należy zarówno zapobiegać jak i go leczyć. Profilaktyka to podstawa.
Co to są odleżyny?
Odleżyny to rany powstające w skutek obcierania lub ucisku skóry u osób skazanych na długie leżenie w łóżku. W miejsca (tkanki), które są uciskane krew nie jest w stanie dotrzeć, powodując niedotlenienie a następnie martwicę. Początkowo jest to tylko zaczerwieniona skóra, która z czasem pod wypływem ucisku zamienia się w ranę. Aczkolwiek czasem wystarczy złe ułożenie ciała, aby pojawiły się w jedną noc. Powstawaniu odleżyn sprzyjają również pieluchy i cewniki, z których bardzo często korzystają osoby leżące.
Gdzie najczęściej powstają odleżyny?
Miejscami, na których najczęściej pojawiają się odleżyny są części ciała, na których ucisk jest największy. Zazwyczaj są to pośladki, uda, pięty, łopatki jak również łokcie, na których chory często się podpiera.
Stopnie odleżyn
Wyróżniamy 5 stopni odleżyn, określa się je wg skali Torrance’a.
Stopień I, mówimy o nim wówczas gdy skóra jest zaczerwieniona, ale blednie po naciśnięciu palcem.
Stopień II, skóra jest zaczerwieniona, ale nie blednie po naciśnięciu, może pojawiać się ból.
Stopień III, zaczerwienione miejsce zamienia się w ranę, skóra może pękać i mogą pojawiać się na niej pęcherze.
Stopień IV, na tym etapie zaczyna wdawać się martwica, zainfekowane są również tkanki podskórne, rana zmienia kolor na czarny.
Stopień V, na tym etapie martwica jest w stanie zaawansowanym, poza skórą i tkanką podskórną może atakować również kości i stawy. Dodatkowo pojawiają się wycieki a zapach ran staje się nieprzyjemny.
Dwa pierwsze stopnie odleżyn możemy leczyć samodzielnie, stosując maści, kolejne wymagają już interwencji lekarza. Leczenie odleżyn jest procesem długotrwałym i dość kosztownym, dodatkowo ten stan jest bolesny dla chorego.
Jak zapobiegać odleżynom?
Aby chory jak najmniej cierpiał opiekun powinien zadbać o zminimalizowanie przyczyn powstania odleżyn.
Przede wszystkim dieta, należy zadbać, aby była bogata w białka, cynk, witaminę C oraz mikroelementy. Warto pamiętać o tym, aby zapewnić podopiecznemu częste zmiany pozycji na łóżku. Na co dzień opiekun powinien dokładnie myć i osuszać ciało chorego. Pamiętajmy, że skóra jest wrażliwa i należy delikatnie osuszać ja ręcznikiem. Bardzo ważna jest również częsta zmiana pieluch.
Kolejnym etapem powinno być olejowanie ciała. Oleje powinny być naturalne. Chory powinien być zaopatrzony zarówno w delikatną i oddychającą odzież jak i pościel, tak, aby zminimalizować pocenie się. Nie zapominajmy również o wietrzeniu pomieszczenia, w którym przebywa podopieczny. Jeśli chory wymaga długotrwałej opieki warto zaopatrzyć się w materac antyodleżynowy oraz w pokrowiec na materac, który nie będzie się ściągał i, który łatwo i szybko będzie można zmienić. Nie możemy również zapominać o fizjoterapii chorego, tak aby zapewnić mu możliwość ruchu możliwą do realizowania w danym stadium choroby.
