W psychologii agresja to określenie zachowania, mającego na celu spowodowanie szkody fizycznej lub psychicznej.
Pacjentowi może wydawać się, że członkowie rodziny go okradają albo dodają truciznę do posiłków. W związku z tym ciągle towarzyszy mu poczucie zagrożenia, może odczuwać lęk, choć nie ma do tego żadnych podstaw. Wszystko to może spowodować wzrost nerwowości oraz agresji względem najbliższych osób lub opiekunów.
Agresja oraz nadpobudliwość nerwowa często idą w parze z różnymi chorobami wieku starczego. Są to między innymi otępienie starcze lub Alzheimer.
Przyczyny agresji u osób starszych:
- Niedobór serotoniny na skutek demencji;
- Długotrwały ból;
- Skutki uboczne zażywania środków farmakologicznych;
- Trudność w zaakceptowaniu przemijającego czasu oraz braku samodzielności;
- Niekompetentny opiekun, który np. traktuje swojego podopiecznego jak dziecko, koryguje jego wypowiedzi
Agresja u seniora objawia się na wiele sposobów. Może on używać wyzwisk, wulgarnych słów, rozkazów lub gróźb w kierunku osób najbliższych lub opiekunki. Innym przejawem agresji mogą być również: dłonie zaciśnięte w pięści i uderzanie nimi w stół, gwałtowne ruchy, zwracanie się do wszystkich na "ty". Może on używać siły fizycznej wymierzonej bezpośrednio w stosunku do opiekuna: bić, kopać, rzucać w niego przedmiotami lub stawiać bierny opór utrudniając karmienie go, lub wykonywanie zabiegów higienicznych czy pielęgnacyjnych.
Agresywne zachowania starszego człowieka wywołują niechęć i irytację osób z jego otoczenia.
Jak pomóc podopiecznemu:
Agresywny pacjent powinien trafić pod opiekę specjalisty: geriatry, neurologa czy psychiatry, który zbada seniora całościowo.
Oprócz tego opiekunka oraz rodzina seniora powinni zastosować się do kilku ważnych zasad:
- Przede wszystkim uszanować i zaakceptować to, co myśli pacjent;
- Zwracać się do niego cichym i zdecydowanym głosem;
- Wystrzegać się wszelkich form agresji werbalnej jak i niewerbalnej;
- Respektować jego prawa do subiektywnego odczuwania własnego stanu, tzn. objawów bólu, lęku, zimna;
- Nie krytykować seniora, podkreślać jego mocne strony;
- Mobilizować seniora do samodzielnego radzenia sobie z codziennymi czynnościami;
- Używać prostych komunikatów i w delikatny sposób odmawiać;
- Łagodnie wyrażać odmienne stanowisko.
„