Brak apetytu u zdrowego człowieka, który jest w pełni sił, nie stanowi problemu. Inaczej jest w przypadku seniorów, u których zaburzenia łaknienia związane są ze schorzeniami układu pokarmowego i innymi czynnikami – np. brakiem w uzębieniu lub depresją. Brak apetytu u osób starszych może szybko prowadzić do niedożywienia, a w konsekwencji do poważnych powikłań zdrowotnych, a nawet stanu zagrożenia życia.
Brak apetytu – skąd to się bierze?
Wraz z upływem lat człowiek potrzebuje coraz mniej jedzenia i odczuwa mniejszą na nie ochotę. Jest to proces zupełnie naturalny. Aktywność seniorów jest mniejsza niż u ludzi w sile wieku, organizm nie pracuje na pełnych obrotach, przemiana materii jest słabsza, a więc zapotrzebowanie na kalorie maleje. Poza tym zmienia się sposób funkcjonowania układu pokarmowego, a w organizmie zachodzą także zmiany hormonalne. Kolejną ważną zmianą są zmiany w uzębieniu, seniorzy często tracą zęby, mają problemy z gryzieniem, mieleniem i przeżuwaniem pokarmów, co bezpośrednio przekłada się na brak chęci jedzenia. Z upływem czasu nasze zmysły słabną, dotyczy to również zmysłów smaku i powonienia. Osoby, które słabiej odczuwają smaki i zapachy mogą mieć po prostu mniejszą ochotę na jedzenie i może im ono mniej smakować.
Brak apetytu u seniora – zagrożenia
Brak apetytu u seniora wiąże się z zagrożeniem niedożywienia, dostarczenia organizmowi niewystraczającej ilości witamin i minerałów oraz odwodnieniem, a to z kolei może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, a w skrajnych przypadkach nawet śmierci. Dodatkowo, jak mówi znane powiedzenie, „Gdy człowiek głodny, to zły”. Wiele w tym prawdy, osoby starsze mają mniejszą świadomość stanów samopoczucia i procesów zachodzących w ich organizmie, mogą więc nie zdawać sobie sprawy z tego, że są zwyczajnie głodne. Uczuciu głodu, nawet wtedy, gdy nie jest ono uświadomione, często towarzyszy rozdrażnienie i poirytowanie. Senior, który odczuwa głód może być więc swoim złym nastrojem dodatkowo obciążać opiekuna. Również z tego powodu istotne jest, aby osoby starsze jadły systematycznie.
Senior nie ma apetytu – co robić?
Co robić gdy senior nie ma apetytu? Po pierwsze obserwować. Możesz nawet notować co jadł senior, w jakich ilościach i o jakich porach. Kilkudniowe osłabienie apetytu nie jest niczym niepokojącym, może być wynikiem drobnej infekcji lub po prostu „gorszych dni”. Jeśli natomiast brak apetytu utrzymuje się przez dłuższy czas, warto zastanowić się z czego wynika. Konieczna może być wtedy wizyta u lekarza i zrobienie badań.
Jeśli zauważysz, że senior je zdecydowanie mniej, postaraj się odpowiedzieć na jego potrzeby żywieniowe. Czasem wystarczy zmienić smaki potraw albo ich konsystencję, aby podopieczny chętnie po nie sięgał.
Utrzymujący się brak apetytu może wymagać wspomagania ziołami, suplementami diety lub lekami, które wpływają na zwiększenie łaknienia. Te ostatnie mona podawać tylko po konsultacji z lekarzem, zwłaszcza, że często są to leki na receptę. Zioła i suplementy możesz natomiast stosować samodzielnie. Apetyt wzmagają zioła goryczkowe, np. krwawnik, bylica i drapacz. Podobne działanie wykazują korzeń mniszka i cykorii. Suplementy przygotowane na bazie tych roślin można kupić w różnych postaciach, mogą być to herbatki, tabletki czy syropy.
Zaburzenia łaknienia mogą być również wynikiem niedoborów niektórych witamin i minerałów, np. witaminy B12, witaminy C czy kwasu foliowego, jeśli lekarz stwierdzi niedobory, na pewno zaleci suplementację.
Brak apetytu może wiązać się również z występowaniem niektórych chorób, np. chorób jamy ustnej (owrzodzenia, afty, opryszczka), chorób układu pokarmowego (refluks, owrzodzenie żołądka) czy chorób o podłożu psychicznym (depresja). Choroby te wymagają leczenia pod okiem specjalisty.